Click here for English version

Halatafl to bardzo stara gra planszowa, znana prawdopodobnie już w XIV wieku. Została wspomniana w sadzie o Grettirze, czyli w dziele opisującym historię jednego z Islandzkich bohaterów. Można spotkać różne teorie na temat jej pochodzenia. Jedni mówią, że to gra z Islandii, inni nazywają ją “grą wikingów”. Była popularna nie tylko w Skandynawii, ale także w Wielkiej Brytanii. Co ciekawe, w Azji można spotkać bardzo podobne choć nie identyczne gry (np. Krowy i lamparty).

Ten “stary” charakter gry sprawia, że czasem jest ona spotykana na różnych piknikach rycerskich jako ciekawostka z dawnych lat.

Ta gra – jak każda stara gra – ma wiele wariantów (np. freys-tafl lub belagerung), którym poświęciłem inne artykuły. Tutaj opiszę najprostszy wariant gry, w Polsce znany jako “lis i gęsi”. Podkreślam, że istnieją inne warianty, dlatego jeśli kiedyś spotkacie się z grą o nazwie “halatafl” i zobaczycie inną planszę lub inną liczbę pionów, nie zdziwcie się.

Czytając o grach możecie się natknąć na określenie “gry z rodziny tafl”, albo “gry taflowe”. Rzeczywiście istnieje taka rodzina gier, choć Halatfl nie jest typową grą taflową, a słowo “tafl” zawarte w nazwie może sugerować bliższe niż faktycznie pokrewieństwo z grami taflowymi.

Plansza i piony

Do gry potrzebna jest plansza taka jak poniżej. Składa się ona z kilkunastu linii przecinających się na planie krzyża.

Przecięcia linii na planszy są polami, po których przesuwają się piony.

Ponadto do gry potrzebne jest 13 pionów czarnych i 1 pion biały.

Mechanika gry

Ustawienie początkowe

Przed rozpoczęciem gry piony są ustawione na planszy tak jak na diagramie poniżej. Jak łatwo się domyślić, 13 czarnych pionów symbolizuje gęsi, a jeden biały pion to lis.

Zasady ruchu

Grę zaczynają gęsi, a potem gracze wykonują ruchy na przemian. Zarówno lis jak i gęś może się w jednym ruchu przesunąć na wolne pole sąsiednie połączone linią.

Bicie

Gęsi nie mogą bić lisa.
Lis bije gęsi poprzez poprzez przeskoczenie przez gęś na następne za nią pole wolne w linii prostej. Można więc powiedzieć, że bicie gęsi odbywa się podobnie jak warcabach.

Bicie nie jest obowiązkowe.
Można (ale nie ma obowiązku) bić więcej niż jedną gęś w jednym ruchu, jeśli oczywiście istnieje możliwość wykonania kolejnych skoków (tzn. jeśli za wszystkimi bitymi gęsiami są pola wolne.

Zbita gęś jest zdejmowana z planszy.

Cel gry: Cel gry jest inny dla lisa i gęsi.
Lis wygrywa jeśli zabije wszystkie gęsi, choć w praktyce już zabicie ośmiu gęsi daje przewagę, którą można uznać za wygraną.
Gęsi wygrywają jeśli uda im się tak zablokować lisa, żeby ten nie mógł wykonać ruchu.

Zalety gry

Gra jest stosunkowo prosta do zrozumienia, a nawet do wykonania (jeśli nie mamy gotowych planszy i pionów). Można z powodzeniem grać z dziećmi. Plansze i piony mogą mieć bardzo ozdobny charakter, a dodatkowy “starożytny” charakter gry dodaje jej klimatu. Partie nie trwają bardzo długo. Warto spróbować.

Warianty gry

Jeśli chcesz poznać inne odmiany tej gry, zajrzyj do innych artykułów

• Freys-tafl i inne warianty halatafl
• Gry “fortecowe”, czyli znów warianty halatafl
• Belagerung czyli jeszcze większa forteca
• 16 żołnierzy, Peralikatuma, Krowy i lamparty i Kotu ellima czyli kuzyni halatafl i warcabów