Kręgle szachowe są grą znakomitą, choć od razu zaznaczę, że nie mają one żadnego związku ani z kręglami, ani z szachami. Z pewnych względów ta gra przypomina warcaby, choć nie do końca. Celem gry nie jest bicie pionów, ale uzyskiwanie ich układów.

Ta gra wprawia mnie w pewne zakłopotanie bo nie potrafię powiedzieć zbyt wiele o jej pochodzeniu i nazwach w innych językach. Z kręglami szachowymi zetknąłem się dosłownie trzy razy w życiu. Raz widziałem zestaw pionków z planszą, choć nie mam pojęcia czy był to zestaw przez kogoś kupiony, czy też zrobiony własnoręcznie. Wiem, że ta gra była opisywana przez Lecha Pijanowskiego (polskiego znawcę gier) jako “ludowa” gra znana w Niemczech i Skandynawii. Próbowałem szukać o niej informacji w źródłach anglojęzycznych, niemieckojęzycznych, rosyjskojęzycznych i nawet szwedzkojęzycznych. Niestety wciąż nie wiem nic więcej. Albo miałem pecha, albo naprawdę trudno coś znaleźć.

Jeśli macie jakąś wiedzę na ten temat, piszcie proszę w komentarzach.

Teraz przejdę do opisywania zasad gry. Tu przynajmniej mam troszkę wiedzy.

Plansza i piony

Do gry potrzebna jest plansza podobna do szachownicy, ale mająca 81 pól (9×9). Cechą charakterystyczną tej planszy jest oznaczenie dziewięciu środkowych pól grubszą linią, tak jak na zrzucie poniżej. Ten centralny sektor planszy ma znaczenie strategiczne.

Ponadto w grze bierze udział 9 jednolitych pionów białych i 9 czarnych.

Mechanika gry

Ustawienie pionów na planszy przed rozpoczęciem gry przedstawia grafika poniżej.

Zasady ruchu: Grę rozpoczynają białe i potem gracze wykonają ruchy na zmianę.
W jednym ruchu jeden pion można przesunąć na jedno sąsiednie pole na ukos (innymi słowy na sąsiednie pole tego samego koloru).

W tej grze piony nigdy nie zmieniają barwy pól. Te, które są na białych polach, zawsze chodzą tylko po białych. Piony chodzące po ciemnych polach zawsze trzymają się ciemnych.

Bicie: Bicie odbywa się przez pojmanie tzn. przez ustawienie dwóch pionów między dwoma swoimi pionami w linii ukośnej. Na diagramie poniżej widzimy przykładowe bicie. Pion czarny wchodzący na pole A bije biały pion B, gdyż ten pion został pojmany przy udziale drugiego piona czarnego.

Można bić więcej niż jeden pion przeciwnika, tak jak pokazano na diagramie poniżej. Trzeba wówczas pojmać piony w jednej linii.

Wynik bicia: W wyniku bicia wrogi pion nie jest zdejmowany z planszy, ale jest przenoszony na inne dowolnie wybrane przez bijącego pole tego samego koloru. Tak więc pion zbity na polu białym zawsze pozostaje na polu białym.

Cel gry

Celem gry jest ułożenie w środkowym sektorze specjalnego, umówionego przed rozpoczczęciem partii układu pionów. Na diagramie poniżej przedstawiono przykładowe układy wygrywające.

Uwaga: Układ wygrywający daną partię należy ustalić przed rozpoczęciem gry. Rodzaj układu będzie wpływał na długość i trudność partii. Im więcej pionów wchodzi w skład układu, tym trudniej będzie go osiągnąć.

Wrażenia z gry

Na początku tekstu wspomniałem, że kręgle szachowe są grą znakomitą. Zasady gry są proste, ale stawiane przed graczem wyzwania są ambitne. Nie mam pojęcia, dlaczego ta gra jest tak mało znana. Nie mam pojęcia dlaczego nie ma o niej książek i gazet. Zdecydowanie zasługuje ona na lepsze miejsce w świecie gier.