Opisywałem już grę Halatafl oraz jej warianty takie jak Freys-tafl. Generalnie są to gry typu “lis i gęsi”, których cechą charakterystyczną jest to, że jeden gracz jest “Lisem”, drugi natomiast dowodzi Gęsiami. Cele gry są inne dla każdego z graczy.

Dotychczas opisywałem takie warianty gry, w których Lis był tylko jeden, a celem gry było albo zabicie Gęsi albo zablokowanie Lisa. Dziś opiszę trzy nieco inne warianty, w których są aż dwa lisy, a celem gry jest walka o terytorium.

Gry “fortecowe”, czyli jakie?

Wśród gier pochodzących od Halatafl (czyli gier typu “Lis i gęsi”) istnieje grupa gier, którą ja osobiście nazywam “grami fortecowymi”. Zazwyczaj są one rozgrywane na planszy do Freys-tafl, która wygląda tak jak na obrazku poniżej.

Na tej planszy istnieje grupa pól, które w grach “fortecowych” nazywamy “fortecą”. Chodzi o 9 pól z górnego kwadratu. Na diagramie poniżej zaznaczyłem te pola czerwonymi kropkami.

W grach “fortecowych” cała gra toczy się o te właśnie pola.  Celem jednego gracza (grającego “Gęsiami”) jest zajęcie tych pól swoimi pionami. Drugi gracz (grający “Lisami”) ma za zadanie zabić tyle gęsi, aby to uniemożliwić.

Omówmy teraz trzy przykłady gier “fortecowych”.

Forteca

Forteca to gra, w której jeden z grających ma 24 piony czarne. Jego przeciwnik ma dwa piony białe. Przed rozpoczęciem gry piony czarne ustawione są na planszy w taki sposób, że zajmują wszystkie pola z wyjątkiem pól Fortecy. Pokazuje to obrazek poniżej.

Gracz grający pionami białymi ustawia swoje piony na dowolnych polach Fortecy.

Zasady gry są następujące.

1. Grę zaczyna grający czarnymi
2. Każdy z graczy ma prawo w jednym ruchu przesunąć swój pion na wolne pole sąsiednie połączone linią.
3. Piony białe mogą bić piony czarne poprzez przeskakiwanie nad nimi w linii prostej i wylądowanie na polu za bitym pionem. Można bić po kilka pionów w jednym ruchu.
4. Nie ma obowiązku bicia.
5. Piony czarne nie mogą bić pionów białych. 
6. Czarne wygrywają jeśli zajmą wszystkie pola fortecy lub zablokują piony białe tak, by nie mogły one wykonać ruchu.
7. Białe wygrywają jeśli uniemożliwią czarnym zwycięstwo tj. zabiją przynajmniej 16 pionów czarnych.

Jak widzicie, zasady tej gry są właściwie identyczne jak w najprostszym wariancie Halatafl z tą różnicą, że inna jest liczba pionów i cel gry.

Wilki i owce, czyli Halatafl na dwa Lisy

Opisując Halatafl opisywałem najprostszy wariant, ale w literaturze poświęconej grom pod nazwą “Halatafl” możecie znaleźć grę rozgrywaną przy pomocy dwóch lisów na zasadach zbliżonych do warcabowych. W tej grze używa się 20 pionów czarnych (Gęsi) i dwóch pionów białych (Lisów). Na obrazku poniżej ukazano ustawienie pionów przed rozpoczęciem gry.

Zasady gry są następujące

1. Rozpoczynającego grę wyznacza się przez losowanie.
2. Piony czarne (Gęsi) mogą poruszać się tylko na boki i w stronę fortecy (do przodu). Nie mogą wykonywać ruchów do tyłu.
3. Ruch polega na przemieszczeniu piona na kolejne pole połączone linią.
4. Piony białe (Lisy) mogą poruszać się we wszystkich kierunkach.
5. Lisy mogą bić gęsi poprzez przeskakiwanie.
6. Istnieje obowiązek bicia.
7. Czarne wygrywają jeśli zajmą wszystkie pola Fortecy lub zablokują piony białe tak, by nie mogły one wykonać ruchu.
8. Białe wygrywają jeśli uniemożliwią czarnym zwycięstwo tj. zabiją przynajmniej 16 pionów czarnych.

Jak widzicie, ta wersja gry jest naprawdę “warcabowa”. Ograniczono możliwość ruchów do tyłu i wprowadzono obowiązek bicia.

Ta gra w Polsce była spotykana pod nazwą handlową “Wilki i owce“. Co ciekawe, istnieje też warcabowa gra w “wilki i owce” rozgrywana na zwykłej szachownicy, ale według innych zasad.

Czasami plansze do tej gry mają w miejscu pól nawiercone otwory, a pionki mają postać kołków wsadzanych w otwory. To urocze.

Polska Forteca

Polska Forteca to wariant gry znany w Polsce w XIX wieku. Wymaga on nieco zmienionej planszy, na której trzy linie poprzeczne są specjalnie zaznaczone (w tym przypadku białą linią przerywaną).

Zasady gry są takie jak przy zwykłej “Fortecy”z tą różnicą, że po liniach zaznaczonych białą kreską przerywaną mogą się poruszać tylko “Lisy”, czyli obrońcy fortecy.

Poza tym…

1. Grę zaczyna grający czarnymi
2. Są 24 piony czarne i 2 białe.
3. Przed rozpoczęciem gry piony czarne ustawione są na planszy w taki sposób, że zajmują wszystkie pola z wyjątkiem pól fortecy.
4. Każdy z graczy ma prawo w jednym ruchu przesunąć swój pion na wolne pole sąsiednie połączone linią.
5. Piony białe mogą bić piony czarne poprzez przeskakiwanie nad nimi w linii prostej i wylądowanie na polu za bitym pionem. Można bić po kilka pionów w jednym ruchu.
6. Nie ma obowiązku bicia.
7. Piony czarne nie mogą bić pionów białych.
8. Czarne wygrywają jeśli zajmą wszystkie pola fortecy lub zablokują piony białe tak, by nie mogły one wykonać ruchu.
9. Białe wygrywają jeśli uniemożliwią czarnym zwycięstwo tj. zabiją przynajmniej 16 pionów czarnych.

Jak widzicie, na planszy do Freys-tafl można rozegrać wiele różnych gier. To całkiem niezła inwestycja 🙂

Aby poznać podobne gry zajrzyj do artykułów:

• Halatafl, czyli “lis i gęsi”
• Freys-tafl i inne warianty halatafl
• Belagerung czyli jeszcze większa forteca
• 16 żołnierzy, Peralikatuma, Krowy i lamparty i Kotu ellima czyli kuzyni halatafl i warcabów
• Ringo – granie na okrągło