Pisałem już o grze w wista, która była ulubioną grą Fileasa Fogga, głównego bohatera książki “W osiemdziesiąt dni dookoła świata” Julisza Verne’a.

Chciałem wam przybliżyć grę, w którą mógłby grać Fileas Fogg gdyby naprawdę żył. Miałem problem bo istnieje wiele odmian wista, a z książki nie wynika jasno którą z nich uwielbiał Fogg. Opisałem zatem najprostszą odmianę wista lecz zaznaczyłem, że opisze także wariant znany jako “Wist Solo”. Był to wariant szczególnie popularny w XIX wieku w Anglii i do dziś jest uprawiany w Wielkiej Brytanii.

Wist Solo pod pewnymi względami przypomina inne rodzaje wista. Jest to gra dla 4 osób, gra się pełną talią, każdy dostaje po 13 kart i celem gry jest zdobywanie lew (lub ich niezdobywanie, ale o tym później).  Charakterystyczną cechą wista solo jest licytacja, w czasie której używa się francuskich terminów oznaczających podjęcie konkretnych zobowiązań (kontraktów). Najczęściej gracz wygrywający licytacje gra przeciwko trzem pozostałym i stąd bierze się nazwa “Solo”.

Przejdźmy do opisu zasad gry.

Talia do Wista Solo

Do Wista Solo potrzebna jest standardowa talia kart, licząca 52 karty (od asów do dwójek).

Starszeństwo kart

W grze obowiązuje starszeństwo kart. Najstarszą kartą jest as, potem król, dama, walet i blotki według ilości oczek. Czyli starszeństwo od góry do dołu jest następujące: A, K, Q, J, 10, 9, 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2.

Rozdawanie kart

Rozdający rozdaje wszystkim po 13 kart w taki sposób, by nikt nie widział jakie to karty. Rozdawanie przebiega zgodnie z ruchem wskazówek zegara (jak wszystko w grze) i rozpoczyna się od osoby po lewej stronie rozdającego. Ostatnia karta trafia do rozdającego, który odsłania ją. Ta karta wyznacza kolor atutowy.

Oczywiście potem ta karta wraca do rozdającego, który normalnie nią gra.

Licytacja

Wist we wszystkich odmianach jest grą polegającą na braniu tzw. lew. Lewę tworzą karty zrzucone na stół po kolei według każdego z graczy. Lewę wygrywa (bierze) ten, kto dorzucił najstarszą kartę w kolorze wyjścia lub atutowym.

Zanim jednak nastąpi rozgrywka, gracze deklarują co uda im się ugrać. To jest właśnie licytacja, która zaczyna się od gracza siedzącego po lewej stronie rozdającego i następnie przebiega zgodnie z ruchem wskazówek zegara. W licytacji można zapowiedzieć następujące rodzaje kontraktu.

• Propozycja i przyjęcie – gracz, który w licytacji mówi “proponuje” zobowiązuje się wziąć  wspólnie z partnerem przynajmniej 8 lew. Partnerem zostaje ten z pozostałych graczy, który po nim w czasie licytacji powie “przyjmuję”. Inni gracze mogą spasować lub zalicytować wyżej.
  W rozgrywce typu “propozycja i przyjęcie” kolorem atutowym jest kolor wyznaczony przez odsłoniętą kartę.
  Uwaga: Jeśli pierwszy licytujący spasował i kolejny złożył propozycję, ten pierwszy licytujący może potem przyjąć propozycję. Jest to jedyna w tej grze możliwość licytowania po uprzednim spasowaniu.
  Uwaga II: Jeśli zalicytowanej propozycji nie przyjmie nikt, licytacja jest nierozstrzygnięta i nie dochodzi do rozgrywki. Trzeba przetasować karty i rozdać jeszcze raz.
• Solo – gracz, który w licytacji deklaruje “solo”  zobowiązuje się sam wziąć przynajmniej 5 lew z ujawnionym wcześniej kolorem atutowym.
• Misère – gracz, który w licytacji mówi “misère” zobowiązuje się nie wziąć ani jednej lewy. W rozgrywce “misère” nie ma koloru atutowego.
• Abondance – gracz, który w licytacji mówi “abondance” zobowiązuje się sam wziąć przynajmniej 9 lew. W rozgrywce typu “abondance” istnieje kolor atutowy, który jest dowolnie wybrany przez gracza wygrywającego licytację.
• Abondance z atutem – gracz, który w licytacji mówi “abondance z atutem” zobowiązuje się wziąć przynajmniej 9 lew, jednak w tym typie rozgrywki kolorem atutowym jest ten, który wcześniej odsłonięto.
• Misère ouverte – gracz, który w licytacji mówi “misère ouverte” zobowiązuje się nie wziąć ani jednej lewy i ponadto po pierwszym wyjściu odkrywa wszystkie swoje karty. W rozgrywce typu “misère ouverte” nie ma koloru atutowego.
• Abondance deklarowane – gracz, który zapowiada “abondance deklarowane” (in. abondance declarèe) zobowiązuje się wziąć wszystkie 13 lew. W tym typie rozgrywki nie ma koloru atutowego.

W licytacji obowiązuje starszeństwo zapowiedzi, które jest identyczne jak powyższa kolejność ich przedstawiania. Najniższą zapowiedzią jest “propozycja i przyjęcie”, kolejną jest “solo”, dalej “misère” itd. Abondance deklarowane to najwyższa możliwa zapowiedź.

Gracz może w licytacji dać swoją zapowiedź albo spasować. Licytację wygra ten, kto da najwyższą zapowiedź.

Jeśli ktoś da jakąś zapowiedź i trzech kolejnych graczy spasuje (czyli nie padnie wyższa zapowiedź), licytacja jest rozstrzygnięta – gracz bierze na siebie kontrakt.

Uwaga: Wygrywający licytację może podnieść kontrakt (przelicytować sam siebie).

Nie ma możliwości powrotu do licytacji po uprzednim spasowaniu, za wyjątkiem opisanym powyżej (w propozycji i przyjęciu). To odróżnia Wista Solo od Brydża, w którym można wracać do licytacji po spasowaniu.

Po licytacji przechodzi się do rozgrywki.

Rozgrywka 

Zazwyczaj rozgrywkę rozpoczyna gracz siedzący po lewej stronie rozdającego. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy w licytacji ktoś zapowie Abondance deklarowane. Wówczas rozgrywkę rozpoczyna ten kto wygrał licytację.

Kolejni gracze zgrywają swoje karty w kierunku zgodnym z ruchem wskazówek zegara. Trzeba dokładać karty w takim samym kolorze, w jakim była karta wyjścia. Dopiero gry dany gracz nie ma karty w kolorze wyjścia, może dołożyć kartę w innym kolorze.

Cztery dołożone karty tworzą tzw. lewę. Ten, kto dołożył najwyższą kartę w kolorze wyjścia, bierze lewę (wygrywa ją). Wyjątek dotyczy sytuacji, jeśli ktoś zgrał kartę w kolorze atutowym. Wówczas lewę bierze ten gracz, który dołożył najwyższą kartę w kolorze atutowym.

Uwaga: Nie można dołożyć karty w kolorze atutowym jeśli posiada się karty w kolorze wyjścia. Zawsze trzeba dokładać do koloru, jeśli jest to możliwe. Dopiero, gdy brakuje kart w kolorze wyjścia, można grać innym kolorem (atutowym lub nie).

Do kolejnej lewy wychodzi ten gracz, który wygrał poprzednią lewę.

Nie ma obowiązku przebijania wyższą kartą. Można świadomie zagrać niżej, żeby zachować mocną kartę na później.

Rozgrywka toczy się do zgrania i wzięcia wszystkich 13 lew.

Cel gry

Celem gry jest wygranie jak największej liczby punktów za wygrane kontrakty. Liczba rozgrywanych rozdań nie jest ściśle określona. Można zakończyć grę po dowolnym rozdaniu.

Punktacja (pierwszy sposób)

Istnieją różne systemy obliczania punktów dla Wista Solo. Niektóre z nich opracowano z myślą o graniu na pieniądze, inne mają charakter bardziej sportowy i polegają na liczeniu punktów. Omówię dwa warianty, najpierw bardziej sportowy. Szczegóły wyjaśnia tabela poniżej.

	1. Za kontrakt dla rozgrywającego	2. Za kontrakt dla przeciwników	3. Za wpadki lub nadróbki dla rozgrywającego	4.Za wpadki lub nadróbki dla przeciwników
Propozycja i przyjęcie	4 (punkty dostaje proponujący i przyjmujący)	4	1 (punkty dostaje proponujący i przyjmujący)	1
Solo	12	4	3	1
Misère	24	8	0	0
Abondance	36	12	6	2
Abondance z atutem	36	12	6	2
Misère ouverte	48	16	0	0
Abondance deklarowane	72	24	0	0

Jeśli gracz zrealizuje kontrakt, otrzymuję liczbę punktów taką jak w kolumnie pierwszej (za kontrakt dla rozgrywającego). Jednocześnie jego przeciwnicy tracą po tyle punktów ile wskazano w kolumnie drugiej (za kontrakt dla przeciwników).

Jeśli gracz nie zrealizuje kontraktu, odejmuje się od jego punktacji tyle punktów, ile normalnie dostałby za kontrakt (czyli punkty z kolumny pierwszej). Przeciwnicy zaś dostają tyle punktów ile wskazano w drugiej kolumnie tabeli (za kontrakt dla przeciwników).

Dodatkowo gracze zdobywają punkty za “nadróbki” oraz “wpadki”. Nadróbka to wygranie lewy powyżej kontraktu, a wpadka to każda lewa brakująca do kontraktu.

Przykład I: Rozgrywający zadeklarował “solo”. Miał zdobyć 5 lew, ale zdobył ich 7. Dostaje punkty za zrealizowanie kontraktu (12 pkt) plus punkty za dwie nadróbki (2*3=6 pkt). W sumie ma 18 punktów. Jego przeciwnicy tracą punkty za kontrakt (4 pkt) oraz za nadróbki (2*1=2 pkt) czyli w sumie dostają po 6 punktów ujemnych.

Przykład II: Rozgrywający, który zadeklarował “abondance” zdobywa 7 lew. Do wygrania kontraktu zabrakło dwóch lew. Od punktacji rozgrywającego odejmuje się punkty za kontrakt (-36 pkt) oraz punkty za 2 wpadki (2*-6=-12 pkt). Czyli w sumie dostaje on -48 punktów. Przeciwnicy dostają punkty za kontrakt (12 punktów) oraz punkty za dwie wpadki (2*2=4 pkt) czyli w sumie dostają po 16 punktów.

W niektórych rodzajach rozgrywek nie mogą wystąpić nadróbki ani wpadki (np. w misère wzięcie nawet jednej lewy przesądza o kontrakcie). Dlatego w niektórych miejscach tabeli widzimy 0 punktów.

Punktacja (drugi sposób)

Ten drugi sposób punktowania utworzono z myślą o grze na pieniądze. Zakłada on, że istnieje pewne podstawowa stawka pieniężna, a wygrana jest jej wielokrotnością. W tym systemie nie ma punktów za wpadki lub nadróbki, tylko za kontrakt.

Kontrakt	Wygrana
Propozycja	1 stawka
Przyjęcie
Solo	1 stawka
Misère	2 stawki
Abondance	3 stawki
Abondance z atutem	3 stawki
Misère ouverte	4 stawki
Abondance deklarowane	6 stawek

Wrażenia z gry

Ta gra jest bardzo fajna. Po prostu grajcie. Zachęcam was również zapoznania się z najprostszą odmianą wista, którą opisałem w tekście pt. Graj w wista jak Fileas Fogg, część I

Uwaga o obrazie

Na początku tego tekstu dla ozdoby umieściłem obraz z dżentelmenami grającymi w karty. Niestety nie grają oni w wista solo, ani nawet w wista. Ten obraz nosi tytuł “Czterech przyjaciół grających w lombra” (pędzla duńskiego artysty Malthe Engelsteda). Lombr to ciekawa i stara gra, spokrewniona z wistem solo. Pewnie jeszcze kiedyś ją opiszę :-).

Czytaj także:

• Mariasz, czyli przodek Tysiąca i 66. Jak w to grać?
• Zrozumieć karty – najbardziej uniwersalną platformę gier
• Graj w wista jak Fileas Fogg – część 1
• Ecarte – gra z książek Artura Conana Doyle’a (i nie tylko)