Pisałem ostatnio o tym, że szachy i warcaby to dwie bardzo różne gry, nie mające żadnych wspólnych korzeni. Mimo to znaleźli się ludzie, którzy postanowili jakoś je połączyć. Jednym z nich był George Swinnerton Parker (1866-1952), który stworzył fantastyczną grę Camelot. Dziś jest to gra trochę zapomniana, a szkoda!

George Swinnerton Parker to postać dość istotna w historii gier. Już w młodym wieku Parker pasjonował się grami i z zapałem je projektował. Uważał, że gry niekoniecznie muszą oddziaływać wychowawczo, natomiast powinny dawać radość i rozrywkę. Takie też były gry jego projektu – zabawne, dynamiczne, interesujące. Zapewne to przyczyniło się do sukcesu firm założonych przez Parkera (Geo. S. Parker & Company a później Parker Brothers). Te firmy sprzedawały głównie jego gry.

To właśnie firma George’a S. Parkera wydała grę Monopoly w obecnej wersji, ale Monopoly nie była dziełem Parkera. Sam Parker opracował inne gry np. karciane Ivanhoe, Speculation, oraz Great Battlefields. Inne znane gry jego pomysłu to War in Cuba albo Klondike. Jednak moim zdaniem najciekawszym jego dziełem była czysto strategiczna gra Camelot.

Parker już w roku 1882 chciał opracować grę, która będzie bardziej złożona niż warcaby lecz mniej skomplikowana niż szachy. Jak już pisałem, szachy i warcaby to bardzo różne gry, ale Parkerowi udało się stworzyć coś pośredniego. Początkowo gra nazywała się Chivalry (rycerstwo). Tę pierwotną formę gry opisuję w innym artykule.

Pierwsza wersja gry została wydana w 1887 roku. Wielkiej popularności nie zdobyła, ale w roku 1930 dopracowano zasady gry i wypuszczono nową wersję (zrobiła to firma Parker Brothers i wtedy grze nadano nazwę Camelot). Rozpoczął się największy okres popularności Camelot trwający do końca lat 50. ubiegłego wieku.

Wśród miłośników Camelot znalazły się słynne osoby – wybitny szachista Jose Raul Capablanca (mistrz świata i również twórca nowych gier), amerykański szachista Frank Marshall, amerykański brydżysta i teoretyk brydża Milton Work oraz… John F. Kennedy. Słynny amerykański prezydent grał w Camelot będąc jeszcze chłopcem.

Wydawanie gry Camelot zostało wstrzymane w roku 1968. Była jeszcze próba ponownego wydawania jej w roku 1985 (pod nazwą Inside Moves), ale po roku produkcji zaprzestano.

Mimo wszystko gra Camelot nie umarła. W roku 1999 powstała Światowa Federacja Camelot (WCF), organizacja non-profit dążaca do zatrzymania pamięci o grze.  Udało się zorganizować mistrzostwa świata w Camelot (turnieje rozegrano na przełomie 2008-2009 oraz 2002-2003 r.). Szczerze mówiąc nie wiem czy federacja Camelot nadal działa, ale jej strona internetowa jest ciągle dostępna. Powstały także programy komputerowe grające w Camelot.

Camelot – zasady gry

Camelot jest grą strategiczną dla dwóch graczy, bez elementu losowego. Gra rozgrywa się na dość dużej planszy i uczestniczą w niej specjalne bierki w dwóch kolorach. Bierki mogą się bić. Celem gry jest zdobycie tzw. zamku lub zabicie/zablokowanie pionów przeciwnika.

Plansza i bierki do Camelot

Do gry potrzebna jest plansza złożona ze 160 pól. Planszę przedstawia obrazek poniżej. Zauważcie, że z każdej strony jest “wnęka” mieszcząca dwa pola oznaczone gwiazdkami. Te wnęki to tzw. zamki albo grody. Zamek należy do gracza, którego armia przed rozpoczęciem partii stoi przed danym grodem.

Ponadto do gry potrzebne są bierki – jasne i ciemne. Każdy z graczy ma po 14 bierek, z czego 10 to piony zwykłe (tzw. giermkowie), a 4 to bierki specjalne tzw. rycerze albo oficerowie. W sumie w grze uczestniczy 28 bierek, a dokładnie:

• 10 jasnych pionów zwykłych (giermków);
• 4 jasnych  oficerów (rycerzy);
• 10 ciemnych pionów zwykłych (giermków);
• 4 ciemnych oficerów (rycerzy).

Ustawienie początkowe

Na początku gry bierki są ustawione tak jak pokazano na obrazku poniżej. Większe bierki oznaczone symbolem konika to rycerze. Reszta to giermkowie, czyli zwykłe piony. Zamek znajdujący się w dolnej części obrazka należy do gracza Białego. Zamek u góry należy do gracza Ciemnego.

Wykonywanie ruchów

Biały robi pierwszy ruch. Następnie obaj gracze wykonują ruchy na przemian.

Bierki w Camelot mogą wykonywać cztery rodzaje ruchów:

• ruch zwykły,
• cwał,
• bicie (zwane też skokiem) oraz
• szarżę.

Ten ostatni rodzaj ruchu zarezerwowany jest tylko dla rycerzy.

Ruch zwykły

W ramach zwykłego ruchu każda bierka (giermek lub rycerz) może się przenieść na wolne pole sąsiadujące z jego polem. Ruch prosty pokazano na obrazku poniżej.

Cwał

Cwał to ruch przyśpieszający przemieszczanie się. Jest to po prostu przeskakiwanie (w dowolnym kierunku) nad własnymi bierkami podobnie jak w warcabach, ale przeskoczone pionki nie są zabijane. Uwaga: cwał wykonujemy tylko nad bierkami własnymi. Nie można przeskoczyć wrogiego piona nie zabijając go.

Można wykonać kilka takich skoków w jednym ruchu, tak jak pokazano poniżej.

Uwaga: Cwał nie jest obowiązkowy. Można go wykonać nad jedną bierką lub nad większą ich liczbą.

Uwaga II: Nie można skończyć cwału na tym samym polu, na którym się go rozpoczęło.

Bicie (skok)

Bicie polega na przeskoczeniu w dowolnym kierunku nad bierką przeciwnika. Taka bierka jest zabijana w wyniku ruchu (zdejmuje się ją z planszy i nie wraca ona do gry).

Bicie może obejmować więcej niż jedną bierkę. W przypadku pokazanym na obrazku poniżej czerwony giermek zabija białego giermka i rycerza.

Wykonanie bicia jest obowiązkowe i zaczęte bicie musi być przeprowadzone do końca (jeśli można zbić kilka bierek w jednym ruchu).

Uwaga: Nie ma obowiązku (ani nawet możliwości) dokończenia bicia jeśli gracz w wyniku skoku znalazł się w zamku przeciwnika (poniżej opisano reguły wchodzenia do zamków).

Uwaga II: Jeśli istnieje możliwość różnych bić to gracz wybiera dowolne bicie dowolną bierką.

Szarża (tylko dla rycerzy)

Szarża jest ruchem łączącym cwał i bicie (koniecznie w tej kolejności). Szarżę może wykonać tylko rycerz, tak więc może on przeskoczyć najpierw przez bierki własnego koloru, aby później zbić bierkę strony przeciwnej.

Nie można najpierw bić a potem cwałować. Jeśli już dokonało się bicia to ruch musi się skończyć po biciu. Obrazek poniżej pokazuje przykładową szarżę.

Uwaga: W czasie cwałów i szarż można skoczyć kilka razy razy przez tę samą własną bierkę, a więc szarża mogłaby wyglądać również tak jak na obrazku poniżej.

Wykonanie szarży nie jest obowiązkowe, ale jeśli w wyniku cwału rycerz znajdzie się obok pionka przeciwnika i może ten pionek przeskoczyć, gracz musi to zrobić. 

Jeśli szarsza została już rozpoczęta to musi być wykonana do końca tzn. trzeba dokonać wszystkich możliwych bić.

Wchodzenie do zamków

Dodatkowe zasady ruchu dotyczą wchodzenia do zamków.

Można wejść do własnego zamku tylko w wyniku bicia lub szarży. Nie można wchodzić do własnego zamku ruchem prostym lub cwałem. Jeśli w wyniku bicia lub szarży gracz wchodzi do zamku, ale sekwencja bicia może być przedłużona, gracz powinien w tym samym ruchu kontynuować bicie i wyjść z zamku. Jeśli bierka gracza znalazła się w zamku własnym gracze i nie może bić dalej,  w następnym ruchu musi zamek opuścić (obowiązkowo). Zawodnik powinien – jeśli to tylko możliwe – opuścić zamek ruchem skoku (zamiast ruchu prostego czy cwału).

Jeśli bierka gracza wchodzi do zamku przeciwnika to nie może już z niego wyjść. Może natomiast przechodzić z jednego pola zamku na drugie, ale taki ruch w obrębie zamku można wykonać tylko dwa razy w czasie całej rozgrywki.

Cel gry

Partię Camelot można wygrać na trzy sposoby.

Pierwszym jest wprowadzenie dwóch swoich bierek do zamku przeciwnika. Nie jest istotne czy te piony są giermkami czy rycerzami. Taką sytuację przedstawiono na rysunku poniżej.

Drugim sposobem na zwycięstwo jest zabicie wszystkich bierek przeciwnika w taki sposób, aby na planszy zostały przynajmniej dwie bierki strony zwycięskiej.

Trzeci sposób na wygranie to zablokowanie przeciwnika tak, aby nie mógł wykonać żadnego ruchu zgodnego z zasadami gry.

W Camelot możliwy jest remis np. gdy obaj gracze zostaną tylko z jedną bierką na planszy.

Ta gra jest niesamowita. Po prostu trzeba spróbować.

Warianty Camelot

Istnieją warianty Camelot dla większej liczby graczy lub na zmodyfikowanych planszach. Możecie o tym poczytać w artykule pt. Rycerstwo, Cam, Camette i inne warianty Camelot

Podobne gry

• Halma. Piękno tkwi w prostocie
• Warcaby Wieżowe: Baszty i Laska
• Grody – walka o terytorium za murami!
• Belagerung – czyli jeszcze większa forteca