Chciałbyś dobrze grać w warcaby międzynarodowe (polskie)? Jeśli tak, to sądzę, że już znasz zasady tej gry. Prawdopodobnie pragniesz grać lepiej, chcesz wygrywać, albo z jakiegoś innego powodu chcesz głębiej zrozumieć tę piękną grę.

Z myślą o osobach jak Ty postanowiłem napisać cykl lekcji warcabów międzynarodowych, ich strategii i taktyki.

Zacznijmy od absolutnych podstaw. Trzeba znać zasady gry, a gdy już je poznasz, musisz poznać kilka podstawowych zasad wynikających z doświadczenia innych graczy. Te zasady nie są święte, czasami trzeba je łamać, ale żeby złamać zasady trzeba najpierw je poznać. Trzeba rozumieć czemu służą i skąd się biorą.

W warcabach pierwsza zasada jest taka, że…

Bicia i wymian nie unikniesz

Spójrz na początkowe ustawienie kamieni w warcabach. Dwie walczące armie dzielą tylko dwa rzędy pól. W warcabach istnieje obowiązek bicia, zatem od samego początku planszy może dojść do wymiany pionów.

Początkujący gracze starają się za wszelką cenę chronić swoje piony. Tymczasem w czasie każdej gry dość często dochodzi do wymiany pionów, czyli do sytuacji, gdy ty bijesz jednego piona przeciwnika, ale po chwili tracisz jednego piona. Wymiana to nie jest strata. Co więcej, możesz specjalnie doprowadzić do wymiany aby lepiej rozstawić swoje piony.

Do straty dochodzi tylko wówczas, jeśli przeciwnik bije Twojego piona i ty nie możesz wziąć żadnego w zamian. Takich sytuacji trzeba unikać, chociaż wybitny gracz nawet stratę potrafi obrócić na swoją korzyść.

Skoro wymiany mogą służyć dobremu ustawianiu pionów, to… jakie ustawienie jest dobre? Przy odpowiedzi na to pytanie jest kilka kolejnych zasad.

Kamień centralny jest silniejszy

Wielu początkujących warcabistów stara się rozstawiać swoje kamienie przy bandzie (bocznej krawędzi planszy) bo tam wydają się bezpieczne. Problem w tym, że kamień przy bandzie może kontrolować tylko 1 pole, a kamień w środku planszy kontroluje 2 pola.

Rysunek poniżej pokazuje 4 pola kontrolowane przez dwa centralne piony biały i tylko 2 pola kontrolowane przez piony bandowe.

Rozstawiając piony w środku i tak możesz je chronić. Musisz do tego użyć po prostu innych pionów.

Rozstawiaj kamienie razem, nie przy bandach

Dobrze jest dbać o to, aby nasze kamienie nie zostały rozbite na dwie grupy, tak jak widać to na diagramie poniżej.

Najlepiej jest wtedy, gdy wszystkie kamienie współpracują, a więc trzymają się jednej grupy. Łatwiej jest tego przypilnować jeśli podzielimy planszę na trzy części. Pola w środku określamy jako centrum. Pola po lewej to tzw. skrzydło długie, a po prawej to skrzydło krótkie.

Zawsze w czasie gry zwracaj uwagę, czy przeciwnik nie osiąga przewagi w centrum lub na którymś ze skrzydeł. Jeśli widzisz przewagę to dostosuj do niej ustawienie swoich pionów. Możesz to zrobić także poprzez sprytnie zaplanowane wymiany.

Jeśli spojrzycie na sytuację uwzględniając podział na skrzydła i centrum, od razu widzicie gdzie macie mniej kamieni.

Unikaj maruderów, winogron, samotników

Czasem w toku gry jakiś kamień pozostaje za innymi. Jest to tzw. maruder (kamień odstający). Ten kamień nie podpiera innych kamieni, nie ubezpiecza ich, tak jakby nie uczestniczy w grze.

Na diagramie poniżej widać dwóch białych maruderów.

Podobnie jest z kamieniami, które za bardzo wyszły do przodu i nie mają dużego znaczenia strategicznego. Te kamienie czasami nazywa się “wiszącymi” albo “winogronami”.

Generalna zasada jest taka, aby kamienie trzymać razem, bo wtedy są silniejsze. I najlepiej jest wtedy, gdy te kamienie są utworzone w trudną do rozbicia konstrukcję.

Złoty kamień

Podstawą silnych konstrukcji często jest tzw. złoty kamień. Jest to  kamień stojący na środkowym polu, na pierwszej linii od strony gracza.

Obrazek poniżej pokazuje złote kamienie czarnych i białych.

Złoty kamień stanowi dobrą podstawę do budowania silnych pozycji. Dlatego nie należy przesuwać go na początku gry i warto go przytrzymać na miejscu tak długo jak to możliwe. W przeciwnym razie traci się ważny atut obronny. Złoty kamień kontroluje ostatnie pola centrum i może stanowić wsparcie dla silnych konstrukcji budowanych na wskazanych poniżej liniach.

Silne konstrukcje

Istnieją też pewne kształty “konstrukcje”, które warto utrzymywać w czasie gry, niezależnie od tego czy są podparte na złotym kamieniu.

Najsilniejszą konstrukcją jest tzw. kwadrat. Jest to 9 kamieni tworzących poniższy “diament”.

Jeśli nie możesz ułożyć całego kwadratu, możesz próbować ułożyć przynajmniej jego “środek” złożony z pięciu kamieni. To także dość silna konstrukcja.

Jeśli chodzi o kamienie przy bandzie to dobrze jest ułożyć w tzw. bramkę (zwaną też rogatką). Na rysunku poniżej pokazano trzy przykładowe bramki (jedną czarną) i zaznaczono czerwoną kreską podstawowy kształt.

Czasami nie da się ułożyć bramki (rogatki), ale wtedy przydatna może być półbramka (półrogatka), która wygląda tak.

Wśród godnych wymienienia silnych konstrukcji są jeszcze kleszcze.

Sama znajomość powyższych zasad i kształtów nie jest wystarczająca do wygrywania z najlepszymi. Możesz jednak znacznie podnieść swój poziom gry, jeśli zaczniesz pilnować swoich pozycji i dostrzegać w nich pewne wzorce. Wykorzystanie tych pozycji do skutecznego ataku to już nieco inna bajka, ale o tym napiszę w innym tekście.

Kolejne części kursu:

• Kurs warcabowy cz. 2. Notacja
• Kurs warcabowy cz. 3. Wstęp do kombinacji na diabelskim przykładzie
• Kurs warcabowy cz. 4. Kombinacja napoleońska
• Kurs warcabowy cz. 5. Kombinacja początkującego