Pisałem już o grze Teeko, która ma wiele cech gry doskonałej. Ma dość proste zasady, ale wymaga od gracza stosowania złożonych strategii. Jeśli zaś graliście Teeko wydaje się wam zbyt proste, zawsze możecie spróbować rozbudowanego wariantu tej gry jakim jest Teeko Advanced. Można w niego zagrać zwykłym zestawem do Teeko, ale zmodyfikowane przepisy tworzą nowe możliwości i pułapki.
Teeko to gra będąca dziełem życia Johna Scarne, wybitnego znawcy i twórcy gier. Wspominałem już, że Scarne chciał nie tylko wypromować tę grę, ale też uczynić z niej poważny sport umysłowy, który byłby traktowany na równi z Szachami czy Warcabami. Z jakiegoś powodu to się nie udało, ale Scarne zdążył dopracować wiele elementów swojego planu.
Jednym z tych elementów była właśnie gra Teeko Advanced, czyli bardziej wymagający wariant Teeko (będę go określał jako Teeko Zaawansowane). Ten wariant praktycznie nie różnił się od zwykłego Teeko poza tym, że wprowadza nowe rodzaje układów wygrywających (tzw. kwadraty rozszerzone). Partię zwykłego Teeko można wygrać układając jeden z 44 układów wygrywających, natomiast w Teeko Zaawansowanym tych układów jest 58.
W wydanej przez siebie książeczce Scarne przekonywał, że zaawansowana wersja gry jest “bardziej naukowa niż Szachy i Warcaby”. Było w tym sporo przesady ponieważ błędem jest dzielenie gier nietrywialnych na trudniejsze i łatwiejsze. Osobiście wątpię nawet czy da się porównywać trudność zwykłego i zaawansowanego Teeko. Po prostu zmieniony cel gry zmienia jej charakter.
Niezależnie od tego trzeba powiedzieć, że Teeko Zaawansowane to wspaniała gra, gotowa na postawienie w jednym rzędzie obok gier takich jak Szachy, Warcaby czy Go. Warto ją poznać niezależnie od tego, czy znasz już zwykłe Teeko.
Teeko Zaawansowane – zasady gry
Ogólnie o grze
Jest to gra dla dwóch osób, rozgrywająca się na planszy 5×5, ośmioma pionami, bez elementu losowego. Gracze wykonują ruchy na przemian starając się ułożyć cztery swoje piony w jeden z układów wygrywających.
Plansza i piony
Do grania w Teeko Zaawansowane potrzebna jest plansza taka jak na obrazku poniżej. Składa się ona z 25 okrągłych pól połączonych liniami poziomymi, pionowymi i ukośnymi. Obrazek poniżej prezentuje tradycyjną planszę, taką jaką zaprojektował John Scarne.
Poza tym do gry potrzebne są 4 piony czerwone i 4 piony czarne. W Teeko piony nazywane są “markerami”.
Rozgrywka, etap I – stawianie pionów
Na początku plansza jest pusta. Gracze losują, który z nich będzie wykonywał pierwszy ruch (ten gracz zwykle gra czarnymi). Następnie wykonują ruchy na przemian.
W pierwszym etapie gracze jedynie stawiają piony na planszy. Na jednym polu może stanąć tylko jeden pion. Po zakończeniu tego etapu na planszy jest 8 pionów – 4 czarne i 4 czerwone.
Obrazek poniżej pokazuje jak może wyglądać plansza po zakończeniu pierwszego etapu gry.
W pierwszym etapie można wygrać partię, choć najczęściej do tego nie dochodzi. Jeśli żaden z graczy nie wygra, gra przechodzi do etapu II.
Rozgrywka etap II – ruchy pionów
Gdy wszystkie piony są na planszy, gracze wykonują ruchy. W jednym ruchu można przesunąć jeden pion na sąsiednie wolne pole. Ruch może się odbywać pionowo, poziomo lub ukośnie (tak jak pokazują linie łączące pola).
Obrazek poniżej pokazuje możliwe do wykonania ruchy.
Uwaga: na obrazku widać tylko dwa przykładowe piony, ale w czasie drugiego etapu normalnej gry na planszy zawsze jest 8 pionów (markerów). Piony mogą się tylko przesuwać na wolnych polach. Nie ma możliwości rezygnowania z ruchu.
Cel gry
Celem gry jest ułożenie markerów w tzw. Teeko, czyli układ wygrywający. W Teeko Zaawansowanym istnieje 58 takich układów podzielonych na 4 grupy. Linie pionowe, linie poziome, linie ukośne, kwadraty małe i kwadraty rozszerzone.
Linię pionową tworzą 4 piony jednego koloru ułożone w jedną prostą i nieprzerwaną linię przebiegającą “od góry do dołu”. Poniżej pokazano dwie przykładowe linie pionowe. Na obrazku po lewej linię tworzą piony czerwone, na obrazku po prawej piony czarne. W Teeko jest 10 możliwych do ułożenia linii pionowych.
Linię poziomą tworzą 4 piony jednego koloru ułożone w jedną prostą i nieprzerwaną linię przebiegającą “od lewej do prawej”. Poniżej na obrazku po lewej widzimy linię tworzoną przez markery czerwone, a na obrazku po prawej przez markery czarne. W Teeko jest 10 możliwych do ułożenia linii poziomych.
Linię ukośną tworzą 4 własne piony tworzące prostą i nieprzerwaną linię na polach sąsiadujących w linii ukośnej, przebiegającej z prawej do lewej albo z lewej do prawej. Na obrazku po lewej (poniżej) linię ukośną tworzą piony czerwone, na obrazku po prawej piony czarne. W Teeko jest 8 możliwych do ułożenia linii ukośnych.
Kwadrat mały tworzą 4 własne markery, które znajdują się na 4 polach sąsiadujących i tworzących kwadrat. Na obrazku po lewej kwadrat tworzą piony czerwone, a na obrazku po prawej piony czarne. W Teeko istnieje 16 możliwych kwadratów małych.
Kwadrat rozszerzony to takie ułożenie pionów, by tworzyły one wierzchołki kwadratu większego niż kwadrat mały. Może to być kwadrat duży, kwadrat 16-polowy lub 9-polowy. Najlepiej będzie pokazać to na przykładach.
Kwadrat duży tworzą 4 markery ułożone w taki sposób, aby stanowiły wierzchołki kwadratu o polu 25, 16, lub 9 pól. Najlepiej będzie pokazać to na przykładach.
Na diagramie poniżej czerwone markery stoją na wszystkich wierzchołkach planszy. W ten sposób stanowią one wierzchołki planszy czyli kwadratu o 25 polach. Jeśli więc gracz ułoży swoje piony na wierzchołkach planszy to również wygrywa grę (taką sytuację nazywa się “dużym kwadratem”).
Na kolejnym diagramie czarne markery ułożono na wierzchołkach mniejszego kwadratu obejmującego 16 pól (4×4). To jest właśnie kwadrat 16-polowy. W Teeko można ułożyć cztery kwadraty tego typu.
Ostatnim rodzajem kwadratu rozszerzonego jest kwadrat 9-polowy. Na diagramie poniżej taki kwadrat tworzą markery czerwone. W sumie na planszy do Teeko da się ułożyć 9 kwadratów tego typu.
Teeko Zaawansowane vs Teeko Standardowe
Jeśli porównaliście zasady Teeko Zaawansowanego z zasadami standardowego Teeko to zapewne już dostrzegliście różnice. Jest nią wyłącznie możliwość wygrania poprzez stworzenie kwadratów rozszerzonych. W standardowym Teeko dopuszczalne są wyłącznie kwadraty małe.
Ta pozornie niewielka różnica tak naprawdę wiele zmienia. W standardowym Teeko gracz musi trzymać swoje piony razem, a ich rozbicie praktycznie skazuje na porażkę. W Teeko Zaawansowanym istnieją całkiem nowe zagrożenia ze strony przeciwnika, który pozwolił na rozbicie swoich pionów.
Poza tym John Scarne wprowadził do Teeko Zaawansownaego jeszcze jedną nowość. Jest nią…
…punktacja w meczach
John Scarne zalecał, aby w Teeko Zaawansowane rozgrywać mecze złożone z wielu partii. Uważał też, że gracze powinni zdobywać różne liczby punktów za partię, w zależności od wygranej, a dokładnie:
- 1 punkt za partię zakończoną ułożeniem kwadratu 16-polowego.
- 2 punkty za partię zakończoną ułożeniem kwadratu 9-polowego,
- 3 punkty za partię zakończoną ułożeniem kwadratu małego,
- 4 punkty za partię zakończoną ułożeniem linii pionowej, poziomej lub ukośnej.
- 5 punktów za ułożenie dużego kwadratu (25-polowego).
Scarne proponował, aby grać do ustalonej liczby punktów (np. 20). Ten system dawał możliwość zastosowania tzw. handikapu, czyli wyrównania szans dla słabszych przeciwników. W meczu z silniejszym graczem gracz słabszy mógł otrzymać pewną liczbę punktów for (np. 5 punktów), zatem gracz słabszy potrzebował do wygrania zaledwie 15 punktów, podczas gdy silniejszy musiał ugrać 20.
Ambicje Johna Scarne
Twórca Teeko miał jeszcze większe ambicje. Opracował różne dodatkowe systemy punktacji (np. dla drużyn), a także systemy przyznawania bonusów oraz takich rozgrywek, w których jedna z osób wskazuje model otwarcia gry. Pamiętajmy też, że Scarne opracował kilka wariantów Teeko, nie tylko standardowy i zaawansowany.
Niestety Teeko miało pecha. Gra nigdy nie zdobyła takiego rozgłosu jak mogła. Choć Scarne nieco przesadzał z jej “naukowością” to niewątpliwie Teeko mogło się stać poważnym sportem umysłowym. A może jeszcze się stanie? Zachęcam wszystkich do zgłębiania i uprawnia tej gry. Wszystko przed nami!
Artykuły o podobnych grach.
Bona Ludo 